Seçim günü dijital engellemeler olursa ne yapacağız?
Seçim günü dijital engellemeler olursa ne yapacağız?
Öneriler ve yapılmaması gerekenler
İnternet yasakları ve engellemeler özellikle kriz anlarında veya kamuoyunun doğru bilgiye ulaşmaya en aç olduğu dönemlerde maalesef sıradan bir uygulamaya dönüştü ülkemizde. Konuyla ilgili son yıllarda adım adım örülen yasakçı anlayışının fotoğrafını çektiğim yazıları şu makalemde toparlamıştım. Ülkemizde her an her şeyin olabileceğini, 24 saati geçtim 1 saatte bile olağanüstü durumların yaşanabileceğini hepimiz bir şekilde deneyimleyen yurttaşlar olduğumuzu biliyoruz. Bundan hareketle altında olduğumuz yasakçı zihniyeti savunanların seçim günü de bilgiye erişim, haberleşme ve ifade özgürlüğümüze saldırma ve gasp etme girişimlerinin olacağını tahmin etmek çok zor olmasa gerek.
Çok değil birkaç sene önce Belarus'ta seçim gününde sosyal medya ağları ve birçok internet sitesine erişim engellenmişti. Bizim de başımıza gelmesi muhtemel internet yavaşlatma ve durdurma gibi uygulamalar, sosyal ağlara yönelik engellemeler raporlanmıştı.
Yaşadığımız korkunç depremlerde bile enkaz altında sosyal medya üzerinden ölümden kurtulmak için yardım talep edenlerin veya sevdiklerine son defa sesini ulaştırmak isteyenlerin bile iletişim hakkını çok görüp sosyal ağları kısıtlayanların, engelleyenlerin yapamayacağı şey yok malum.
Size olası durumlara göre teknik detaya boğmadan temel, basit ama etkili önlemler önereceğim
Twitter, Instagram ve önemli web siteleri engellenirse ne yapacağız?
Sosyal ağlar engellenirse doğal olarak tüm dünyadan engellenemiyoruz her ne kadar “cihan imparatorluğu” olsak da. Bu yüzden internete “başka bir ülkeden giriyormuş” gibi yapmak akıllıca bir yöntem.
Eğer bir siteye ya da sosyal ağlara ülkenizden herhangi bir sebeple erişemiyorsanız sanal özel ağ yani VPN (Sanal Özel Ağ) ile uzaktan erişim yoluyla farklı ağlara bağlanabilirsiniz. Eskiden belirli düzeyde teknik bilgi gerektiren bir teknolojiydi artık bayağı pratik. Size “indir, kur, üye ol, başla” kolaylığında iki güvenilir VPN önereceğim.
⚠️ Bilmediğiniz ve siber güvenlik uzmanları tarafından önerilmemiş VPN hizmetlerini kullanmayın. VPN hizmetlerinin çoğu güvenli değil ve aslında size zarar verecek türden. Lütfen uyarıları, yönlendirmeleri okuyun ve önerilen VPN'leri kullanın.
RISE UP VPN
Hem özgür yazılım olan hem ücretsiz hem de kriptolu olarak önereceğim VPN, RiseUp VPN.
RISE UP, şifreleme, anonimleştirme hizmetleri ve veri saklama dahil güvenli iletişimi kolaylaştıran ürünler sağlayan kâr amacı gütmeyen bir topluluk. iOS cihazlar haricinde macOS dahil tüm cihazlarda çalışır.
İndir, tıkla, kur, çalıştır.
PROTON VPN
Bir diğer alternatif ve ortalama bir internet kullanıcısı için en kolay ve aynı zamanda güvenilir VPN hizmeti Proton VPN’dir. Şifresiz (kriptosuz) hâli ücretsiz. Sadece başka bir ülkeden internete çıkıyorsunuz. Engellerden, yavaşlatmalardan kaçabiliyorsunuz. İnternet tarayıcısı üzerinden bağlamıyorsanız, yükleme sayfasında ücretsiz bir Proton Mail hesabı açarak yola koyulabilirsiniz.
VPN hizmetleri internete anonim olarak katılabilmek, kişisel verilerinizi kötü niyetli kişi ve kurumlardan korumak için bireysel kişilerden topluluklara, özel şirketlerde kamu kuruluşlarına en etkili internet protokollerinden biridir. Kullanmaktan çekinmeyin.
İletişim ve haberleşme
Seçim günü bildiğiniz üzere sabahın köründen gecenin bir yarısına süren, zaman zaman 24 saati aşan, bizim gibi demokratik olmayan ülkelerde baş belası bir süreç. Ama biz binbir zorulukla bedelle kazanabildiğimiz elimizde yararımıza kalmış uygulanabilen bazı yasalarımıza haklı olarak sarılarak, en adaletsiz ve paramparça edilmiş haliyle bile bu seçimi kazanarak, eşitlik, özgürlük ve adalet mücadelesinden bir adım geri basmadığımı göstereceğiz. Böylece zaferimizi iki kat taçlandırmış olacağız, güçlü bir mesaj vereceğiz. Ama bunun için bazı önlemler almamız gerekecek. Bunlara bir göz atalım.
VPN Kontrol
Yukarıda bahsettiğim VPN’lerin ikisini de kurun. Çünkü maalesef duruma uyanan bazısı bu VPN’lere de ulaşmanızı engelleyebilir. Siz çift dikiş gidin ikisini de bu yazıyı okuduktan sonra kurup çalışıp çalışmadığı kontrol edin.
Telefon (Pil-Enerji tüketimi)
Seçim günü saha da olacak, özellikle müşahitlere ve sandık görevlilerine sözüm. Gün boyu aklımızı yitirip zırt pırt telefondan haber sitelerine, Twitter’a falan bakacağınıza adım gibi eminim. Yapmayın. Telefonunuzu hep güç tasarrufundan tutun, Bluetooth, sabitseniz Navigasyon özellikleri gibi arka planda sürekli çalışan tüm sistemleri kapayın. Yeni nesil telefonlarda uyku modları, güç tasarruf modları çeşit çeşit. Telefon, SMS ve 4G açık olsun gerisinin bir önemi yok. Mümkünse seçim günü kullanmayacağınız tüm uygulamları da silin. Emin olun uyku izleyicinizin, regl döngüsü takip edicinizin, adım sayarlarınızın, Netflix’sinizin, Spotify’ınızın bir önemi yok. Tiktok da mühim değil. Kaldırın gitsin telefondan. Boşuna enerji harcamasın.
Elinizde yoksa eşten dostan taşınılabilir bir güç ünitesi (powerbank) edinin. Ama onu da şarj etmeyi unutmayın Cumartesi gecesi. Telefonunuzu ise evden çıkana kadar kesinlikle şarjdan çıkarmayın. Hep unutuyorsunuz biliyorum o şarjları doldurmayı.
Seçim günü telefonunuzun pili bitmeyecek şekilde aklınıza ne geliyorsa o önlemi alın. Çok ciddiyim. Bakın “daş düşebülü ayı çıkabülü” unutmayın.
Acil durumlarda telefonunuzun el fenerini açıp şarjınızın tükenmemesi için mutlaka taşıyabileceğiniz telefondan bağımsız bir el feneri, yani uygulaması değil bayağı dümdüz el feneri bulundurun. Mümkünse LED ışıklı olsun, onunda pili “zart diye” bitmesin. Evet gerekirse yanınızda kalem pil de bulundurun.
Anlık mesaj uygulamaları
Whatsapp mı engellendi? Signal var. Onu da mı engellediler Telegram var. O da mı çalışmıyor? Zello var. Var oğlu, var kızı var. En azından alternatifli gidelim. Birbirine paralel çalışacak anlık mesajlaşma grupları, kanalları kuralım. Zaten siyasal partilerin ve seçime yönelik dayanışma inisiyatiflerinin iletişim ağları oluşmuş durumda. Hala bir seçim organizasyonuna, derneğe, sendikaya, meslek örgütüne veya partiye üye değilseniz de şapkanızı önünüze koyup bir düşünün yani. Unutmayın yalnızsanız güvende değilsinizdir, örgütlüyseniz başınıza bir şey gelirse elinizden tutacak biri olacaktır.
Yanlış Bilgi, Dezenformasyon, Yalan Haber, Deep-Fake Videolar
Yanlış bilgiden kaçabilmenin en iyi yolu, o bilgiye ulaşmamak, yalan habere yakalanmamak. Güleceksiniz biliyorum ama o gün gerçekliğine yüzde bin inanacağınız “ultra hiper realistik” videolar ve açıklamalar düşürecekler önünüze. Çünkü yukarıdaki tüm uyarılarımı dinlemeyip, akşam hayatınızı bile kurtaracak şarjınızı yeme pahasına, zırt pırt sosyal medyada dolanacaksınız ve binbir çeşit dezenformasyona maruz kalacaksınız. Mensubu olduğunuz gönüllü ağının, parti haberleşme ve iletişim kaynaklarının dışında hiçbir bilgiye güvenmeyin, izlediğiniz şeye inanmayın. "Malum şahıs tutuklandı” haberi bile alsanız inanmayın, kendi parti veya güvenilir medya kurumundan gelmediyse “seçimi büyük farkla kazandık” açıklamasına bile tamah göstermeyin. Ölümüne şüpheci olun, “Ay, Dünyaya çarptı! İşte o görüntüler” haberinde koca bir kıta yok oluşunu bile görseniz bile “kesin yalandır” deyin ilgilenmeyin. Gözünüz hep sandıkta, pusulada, torbada olsun. Zaten olay gerçekse birkaç saate hepimiz ölmüş oluruz.
Yani size hiçbir taktikten bahsetmiyorum, her türlü bizi kandırabilecek gerçeklikte gerçekten ayırt edilemeyecek açıklamalar, videolar göreceğiz. TIKLAMAYIN, İZLEMEYİN, GÖRMEZDEN GELİN.
Seçim günü geçsin, sonuçlar belli olsun. Ben buradan size bol bol medya-okuryazarlığı, olgu-kontrolü meselesinde farkındalık kazandıracak makaleler yazacağım, videolar paylaşacağım ve mücadele yöntemlerinden bahsedeceğim zaten.
Son olarak kafanız rahat olsun, “Lale devri nasıl bittiyse, sülale devri de bitecek”.
Bilgi Toplumu, teknoloji, medya ve kültür üzerine yazıların olduğu Malumat’a aşağıda “Subscribe now” butonuna basarak ücretsiz e-posta abonesi olabilirsiniz.
Malumat ve Mehmet Şafak Sarı hakkında daha fazla bilgi edinmek için buraya tıklayınız. Malumat’ı aşağıdaki kutucuğa tıklayarak Patreon üzerinden destekleyebilirsiniz.